Πρωτοχρονιάτικες ...προκαταλήψεις!

Ως ορόσημο ενός νέου ξεκινήματος, η πρώτη Ιανουαρίου είναι μια ημερομηνία επιφορτισμένη με διαφόρων ειδών προκαταλήψεις, πολλές από τις οποίες επιβιώνουν και σήμερα σε αρκετές περιοχές...!

Εκτός από το φαγητό, το ποτό και τους ένθερμους εναγκαλισμούς μόλις το ρολόι χτυπήσει μεσάνυχτα, η τελευταία βραδιά ενός έτους, όπως και η αμέσως επόμενη μέρα, έχουν το δικό τους «τελετουργικό», όλα εκείνα τα πράγματα που πρέπει (ή δεν πρέπει) να γίνουν προκειμένου να μας συνοδεύει καλή τύχη καθ' όλη τη διάρκεια της νέας χρονιάς.

Πολλές από αυτές τις προκαταλήψεις συνδέονται κυρίως με τη θεωρία ότι αυτό που συμβαίνει την πρώτη μέρα μιας χρονιάς θα συνεχίσει να επαναλαμβάνεται και τις επόμενες 365 μέρες του έτους. Έτσι, μερικές από αυτές ακολουθούνται για να «ξορκιστεί» το κακό, ενώ άλλες για να φέρουν καλή τύχη.

Στην Ελλάδα, αν και τα τελευταία χρόνια πολλοί υιοθετούν και συνήθειες που μας έρχονται από άλλους πολιτισμούς, κατά κανόνα στις περισσότερες περιοχές κάθε πρωτοχρονιά αναβιώνουν έθιμα που συνδέονται με την καλοτυχία, τον πλούτο και την υγεία.
Ένα φιλί τα μεσάνυχτα

Μόλις το ρολόι χτυπήσει μεσάνυχτα, καθένας αρχίζει να αναζητά τα πλέον αγαπημένα του πρόσωπα για να ανταλλάξουν ένα εορταστικό φιλί. Θεωρείται ότι η αποτυχία να φιλήσει κάποιος τους αγαπημένους του για να τους ευχηθεί για το νέο έτος σημαίνει ότι θα ακολουθήσει μια χρονιά απομάκρυνσης και διάλυσης της καλής σχέσης ανάμεσα στα άτομα.
Ο παράδεισος

Αν κάποιος αφήσει το μάταιο τούτο κόσμο (μακριά από εμάς κι από εσάς) την ημέρα των Χριστουγέννων, πηγαίνει στον Παράδεισο, μια και οι πύλες του είναι ανοιχτές αυτή τη μέρα και δεν υπάρχει και face control. Αυτό τουλάχιστον πιστεύουν οι Ιρλανδοί.
Μια ...υλική χρονιά

Προκειμένου το νέο έτος να φέρει μαζί του οικονομική ευμάρεια, ο νοικοκύρης του σπιτιού πρέπει να τακτοποιήσει όλες του τις εκκρεμότητες πριν την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Ο νέος χρόνος δεν πρέπει να συναντήσει άδεια τα ντουλάπια (ή το κελάρι), οι λογαριασμοί πρέπει να είναι πληρωμένοι, ενώ επίσης πρέπει να φροντίσει να μην του χρωστούν χρήματα, ούτε και να δανείσει κατά την πρώτη μέρα του Γενάρη.

Ακόμα, σε ορισμένες περιοχές θεωρείται κακοτυχία μεγάλη αν κάτι-οτιδήποτε- βγει έξω από το σπίτι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Ακόμα και τα σκουπίδια θα πρέπει να περιμένουν για μερικές ώρες!

Τέλος, η συνήθεια να φοράμε καινούργια ρούχα την Πρωτοχρονιά, έχει και αυτή τη δική της σημασία, καθώς πιστευόταν πως αυτός που υποδέχεται με καινούργια φορεσιά το νέο χρόνο θα έχει να λαμβάνει ρούχα όλη την υπόλοιπη χρονιά.

Τα ζώα

Την Παραμονή των Χριστουγέννων, όλα τα ζώα μπορούν να μιλήσουν. Αυτό είναι γνωστό, όμως αν προσπαθείτε να δοκιμάσετε την ικανότητά τους αυτή απευθύνοντας τους τον λόγο, θα έχετε κακοτυχία την επόμενη χρονιά. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα μπροστά σε όσα θα πάθετε εάν ανήμερα των Χριστουγέννων τολμήσετε να φορέσετε καινούρια παπούτσια. Μια φρικτή μοίρα σας περιμένει όλη την υπόλοιπη χρονιά.
Ένα πόδι ...τυχερό!

Το «ποδαρικό» είναι από τις πιο βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις της Ελληνικής Πρωτοχρονιάς. Ο πρώτος άνθρωπος που θα μπει στο σπίτι την πρώτη μέρα της χρονιάς πρέπει να είναι όχι μόνο τυχερός, αλλά και διακείμενος φιλικά προς την οικογένεια του σπιτιού. Φυσικά, αυτός που επισκεφθεί αμέσως μετά το νέο χρόνο ένα σπίτι πρέπει να χτυπήσει την πόρτα και όχι να χρησιμοποιήσει δικό του κλειδί, ακόμα και αν είναι μέλος της οικογένειας.

Επιπλέον, σε πολλές περιοχές της χώρας αναβιώνει και το έθιμο του ροδιού. Το πρώτο πρωινό της χρονιάς, ο νοικοκύρης του σπιτιού, αφού περάσει την πόρτα του ο πρώτος επισκέπτης, σπάει μπροστά στην εξώπορτα ένα ρόδι και μελετάει τους σπόρους του. Καλός οιωνός για την χρονιά που μόλις μπήκε είναι η καλή κατάσταση των σπόρων του ροδιού, ενώ θεωρείται ότι σπάζοντας το ρόδι ο νοικοκύρης θα αποκτήσει τόση καλοτυχία, όσοι είναι και οι σπόροι του φρούτου.
Οι γεννήσεις

Τα παιδιά που γεννιούνται την ημέρα των Χριστουγέννων θεωρούνται καλότυχα, αλλά και εξαιρετικά πλάσματα που διαφέρουν από τους συνομήλικους τους. Καλή τύχη περιμένει και τα σπίτια όσων κρατούν τη φωτιά αναμμένη κατά τη διάρκεια όλης της ημέρας των Χριστουγέννων.
Χιόνια

Εάν χιονίσει την ημέρα των Χριστουγέννων, αυτό σημαίνει πως το Πάσχα όλη η πλάση θα είναι καταπράσινη. Και οι αγρότες ας μην ξεχνούν πως αν δουν άστρα στον ουρανό την βραδιά των Χριστουγέννων, θα έχουν πλούσια σοδειά το καλοκαίρι.
Μια χρονιά γεμάτη τύχη!

Προκειμένου να φοβίσουν και να διώξουν μακριά τα «κακά πνεύματα», σε κάποιες περιοχές οι κάτοικοι υποδέχονται το νέο έτος με όσο το δυνατόν περισσότερο θόρυβο!

Σύμφωνα με την παράδοση, ο ίδιος ο Διάβολος, όπως και κάθε δαίμονας, μισεί το δυνατό θόρυβο, ιδίως αν είναι ήχος χαράς. Μάλιστα, θεωρείται από πολλούς ότι αυτός είναι ο ίδιος λόγος για τον οποίο χτυπούν χαρμόσυνα οι καμπάνες την ημέρα ενός γάμου.

Τέλος, όλα τα μωρά που γεννιούνται από τα πρώτα κιόλας λεπτά της πρώτης Ιανουαρίου θεωρούνται άνθρωποι που θα συνοδεύονται από την καλοτυχία σε όλη τους τη ζωή.

Tο κοριτσάκι με τα σπίρτα

'Eπεφτε χιόνι και κόντευε να νυχτώσει. Ήταν η τελευταία βραδιά του χρόνου, η παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Μέσα σ' εκείνο το κρύο και σ' εκείνο το σκοτάδι, ένα φτωχό κοριτσάκι περπατούσε στο δρόμο, χωρίς να φοράει τίποτα στο κεφάλι του, ούτε στα πόδια του.

Η αλήθεια είναι πως, όταν βγήκε από το σπίτι της, φορούσε παντούφλες, αλλά δεν της κράτησαν πολύ: ήταν κάτι μεγάλες παντούφλες, που τις είχε λιώσει η μητέρα της, τόσο μεγάλες ώστε η μικρή τις έχασε, καθώς έτρεξε να περάσει το δρόμο, ανάμεσα σε δυο αμάξια που λίγο έλειψε να την χτυπήσουν. Τη μια την έχασε. Την άλλη, τη βρήκε ένα παιδί και την πήρε μαζί του, για να τη δώσει στην αδερφούλα του, να την κάνει κούνια για την κούκλα της.

Το κοριτσάκι βάδιζε ξυπόλητο και τα πόδια του είχανε μελανιάσει από το κρύο. Μέσα στην τσέπη της κουρελιασμένης ποδιάς της είχε ένα σωρό σπίρτα. Στο χέρι της κρατούσε κι άλλα κουτιά γεμάτα, γιατί αυτή τη δουλειά έκανε: πουλούσε κουτιά με σπίρτα στους δρόμους.

'Oμως εκείνη την ημέρα δεν είχε πουλήσει ούτε ένα κουτί, γιατί οι άνθρωποι έτρεχαν να προφυλαχτούν από το κρύο κι από το χιόνι, και κανείς δε στεκόταν για ν' αγοράσει σπίρτα. Δεν είχε πουλήσει ούτε ένα κουτί και δεν είχε ούτε μια δεκάρα στην τσέπη της. Το κοριτσάκι πεινούσε και κρύωνε κι ήταν αδύνατο, κι έτρεμε ολόκληρο.

Η καημένη η μικρούλα! Οι νιφάδες του χιονιού έπεφταν στα ξανθά της μαλλιά, που σχημάτιζαν μπούκλες γύρω απ' το λαιμό της. Τα φώτα έκαναν να λάμπουν τα τζάμια των παραθυριών κι έφτανε ως το δρόμο η μυρωδιά από τα πουλερικά που έψηναν στις κουζίνες. Ήταν παραμονή της Πρωτοχρονιάς, σε μια γωνιά, ανάμεσα σε δυο σπίτια.

Το κοριτσάκι πάγωνε όλο και πιο πολύ, αλλά δεν τολμούσε να γυρίσει σπίτι της: θα πήγαινε τα κουτιά με τα σπίρτα, κι ούτε μια δεκάρα. Ο πατέρας της θα τη μάλωνε κι άλλωστε, μήπως και μέσα στο σπίτι της δεν έκανε τόσο κρύο; 'Eμεναν ψηλά, σε μια σοφίτα, κι ο άνεμος φυσούσε ανάμεσα απ' τις τρύπες της σκεπής, μ' όλο που τις πιο μεγάλες τις είχανε βουλώσει με άχυρο και με κουρέλια.

Τα καημένα τα χεράκια της δεν τα' νιωθε πια από το πολύ το κρύο. 'Eνα σπίρτο θα τα ζέσταινε λιγάκι. Αν τολμούσε να βγάλει ένα, μονάχα ένα, απ' το κουτί και να τ' ανάψει να ζεστάνει τα δάχτυλά της; Τράβηξε ένα: κριτς! Πώς έλαμψε! Πώς άναψε! Ήτανε μια φλογίτσα καθαρή και ζεστή κι έμοιαζε με κεράκι, καθώς τη σκέπασε με τις χούφτες της. Τι παράξενο φως! 'Eμοιαζε τώρα μ' ένα κοριτσάκι, καθισμένο μπροστά σε μια μεγάλη σιδερένια σόμπα, που το σκέπασμά της ήτανε γυαλιστερό.

Η φωτιά έκαιγε εκεί μέσα τόσο υπέροχα και ζέσταινε τόσο καλά! Αλλά τι έγινε; Μόλις το κοριτσάκι άπλωσε τα ποδαράκια του για να τα ζεστάνει, η φλόγα έσβησε και η σόμπα εξαφανίστηκε. Η μικρούλα βρέθηκε καθισμένη στη γωνιά της, ανάμεσα σε δυο σπίτια, και κρατούσε στο χέρι της ένα σπίρτο καμένο.

'Aναψε και δεύτερο σπίρτο, και, καθώς η λάμψη έπεσε πάνω στον τοίχο του σπιτιού, το κοριτσάκι μπορούσε τώρα να δει ένα μεγάλο δωμάτιο, όπου ήταν στρωμένο ένα τραπέζι, με κάτασπρο τραπεζομάντιλο, με πιάτα από πορσελάνη που αστραφτοκοπούσαν και ο τοίχος έγινε διάφανος σαν ατμός. με μια μεγάλη πιατέλα, όπου μια χήνα ψητή άχνιζε και σκόρπιζε μια ορεχτική ευωδιά.

Τι έκπληξη! Τι ευτυχία! Ξαφνικά, η ψημένη χήνα πήδησε από την πιατέλα και κύλησε στο πάτωμα, με το πιρούνι και το μαχαίρι καρφωμένα απάνω της. Κι η ψημένη χήνα κύλήσε ως εκεί που καθότανε το φτωχό κοριτσάκι. Αλλά το σπίρτο έσβησε και, μπροστά στη μικρούλα, ορθώθηκε πάλι ο χοντρός και κρύος τοίχος των σπιτιών. 'Aναψε αμέσως και τρίτο σπίρτο. Και τότε το φτωχό κοριτσάκι είδε πως καθόταν κάτω από ένα υπέροχο Χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Ήτανε πιο μεγάλο και πιο πλούσια στολισμένο, από κείνο που είχε δει, τα περασμένα Χριστούγεννα μέσα από τη τζαμένια πόρτα, στο μέγαρο του πλούσιου εμπόρου. Χίλια κεράκια ήταν αναμμένα πάνω στα πράσινα κλαδιά του και κάτι πολύχρωμες εικόνες, σαν εκείνες που στολίζουν τις βιτρίνες των μαγαζιών, θαρρείς και της χαμογελούσαν. Το φτωχό κοριτσάκι σήκωσε τα δυο του χεράκια. Το σπίρτο έσβησε.

'Oλα τα κεράκια του Χριστουγεννιάτικου δέντρου ανέβαιναν, ανέβαιναν και τότε είδε πως δεν ήταν κεράκια, αλλά αστέρια. 'Eνα απ' αυτά τ' αστέρια έπεσε και χάραξε μια φωτεινή γραμμή στον ουρανό. «Κάποιος πεθαίνει» μουρμούρισε το κοριτσάκι. Γιατί η γιαγιά του, που μόνο εκείνη ήτανε καλή γι' αυτό, αλλά δεν ζούσε πια, έλεγε συχνά: «'Oταν πέφτει ένα αστέρι, μια ψυχούλα ανεβαίνει στο Θεό.»

Το φτωχό κοριτσάκι άναψε άλλο σπίρτο. Μέσα στη λάμψη του, παρουσιάστηκε η γιαγιά της που της χαμογελούσε. «Γιαγιά», φώναξε η μικρούλα, «πάρε με μαζί σου».

«'Oταν θα σβήσω το σπίρτο, ξέρω πως δε θα είσαι πια εδώ. Θα χαθείς, όπως χάθηκαν η αναμμένη σόμπα, η ψημένη χήνα και το Χριστουγεννιάτικο δέντρο.» Πήρε το κοριτσάκι στην αγκαλιά της η γιαγιά, και πέταξαν κι οι δυο χαρούμενες, μέσα σ' εκείνη τη λάμψη. Δεν υπήρχε πια ούτε κρύο, ούτε πείνα, ούτε αγωνία. Ήταν κοντά στο Θεό!