Τετάρτη 25 Μαρτίου 2015

25 Μαρτίου 1821. Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και η ιστορία του μπακαλιάρου.

Ημέρα εορτασμού της επανάστασης του 1821 αλλά και ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Οι λόγοι που «επέβαλλαν» τον κοινό εορτασμό τους είναι διάφοροι. Και βέβαια διαφορετικά είναι και τα έθιμα της ημέρας στη λαογραφική μας παράδοση. 
Η θεομητορική Εορτή του Ευαγγελισμού που περιλαμβάνεται στο δωδεκάορτο είναι η μόνη από τις πέντε μεγάλες θεομητορικές εορτές που βασίζεται στην Καινή Διαθήκη. Πότε άρχισε να εορτάζεται ο Ευαγγελισμός δεν γνωρίζουμε. Εμφανίζεται η εορτή στη Συρία, την Μ. Ασία και την Κωνσταντινούπολη πριν το 431. Το 560 ο Ιουστιανιανός ο Α' πρόβαλε την 25η Μαρτίου ως την κατάλληλη ημέρα για τον εορτασμό του Ευαγγελισμού.
Υπήρχαν οι έξης βασικοί λόγοι για την καθιέρωση της 25 Μαρτίου ως ημέρας εορτασμού του Ευαγγελισμού.
Η ήμερα της συλλήψεως του Ιωάννη του Προδρόμου (24 Σεπτεμβρίου) συνέπιπτε με τη φθινοπωρινή ισημερία, δεδομένου ότι την ήμερα αύτη, που οι Εβραίοι εόρταζαν την εορτή του Εξιλασμού, δέχθηκε ο Ζαχαρίας από τον αρχάγγελο Γαβριήλ το μήνυμα ότι θα αποκτήσει γιό.
Επομένως, εφόσον κατά το Λκ. 1, 26 ο Ευαγγελισμός έγινε έξι μήνες αργότερα, η ημερομηνία αύτη συνέπιπτε με την εαρινή ισημερία, δηλαδή στις 25 Μαρτίου, και η Γέννηση του Χριστού καθορίστηκε εννέα μήνες μετά, δηλαδή στις 25 Δεκεμβρίου, στο χειμερινό ηλιοστάσιο.
Επί πλέον είχε επικρατήσει η άποψη ότι ο θάνατος του Χριστού συνέβη στις 25 Μαρτίου και επειδή ο Κύριος, ως τέλειος κατά πάντα άνθρωπος, «έσχεν επίγειον βίον καθοριζόμενον από ακριβή αριθμόν ετών», έπρεπε να είχε συλληφθεί την ήμερα του σταυρικού θανάτου του. Τέλος η 25 Μαρτίου πίστευαν ότι ήταν η πρώτη ήμερα του κόσμου και ως εκ τούτου θα έπρεπε να είναι και η ήμερα της Γεννήσεώς του.
Η χαρμόσυνη εορτή εορτάζεται μέσα στη Μ. Τεσσαρακοστή, περίοδο πένθους, κατά την οποία απαγορεύεται η τέλεση εορτών και πανηγύρεων. Με τον 52ο κανόνα της Πενθέκτης Οικ. Συνόδου επιτράπηκε ως εξαίρεση η εορτή του Ευαγγελισμού κατά την οποία τελείται η θεία λειτουργία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου και όχι η λειτουργία των προηγιασμένων. Κατά την εορτή τρώνε ψάρι και στην περίπτωση ακόμη που ο Ευαγγελισμός πέσει μέσα στην Μ.Εβδομάδα (5ος Κανών Νικηφόρου του Ομολογητή).
Στην Κωνσταντινούπολη, κατά το έθιμο, την ήμερα του Ευαγγελισμού ο αυτοκράτορας με πομπή από την Αγία Σοφία πήγαινε στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου εν τω Φόρω και από εκεί κατέληγε στο ναό της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων, όπου γινόταν μεγαλοπρεπής εορτασμός.
Στην ελληνική λαογραφική παράδοση τα έθιμα που σχετίζονται με την εορτή του Ευαγγελισμού βασίζονται στην αντίληψη ότι με την εορτή αύτη αρχίζει η άνοιξη και επιστρέφουν τα χελιδόνια. Γι' αυτό τα παιδιά βγάζουν από το χέρι τους τον «Μάρτη» και τον αφήνουν στα δέντρα να τον πάρουν τα χελιδόνια.
Σε πολλά μέρη υποδέχονται την 25η Μαρτίου με τραγούδια και με κωδωνισμούς επιδιώκουν να εκδιώξουν τα ερπετά, οι νοικοκυρές δεν κάνουν δουλειές στο σπίτι ή ζυμώνουν μικρές πίτες και βάζουν σε μια απ' αυτές ένα νόμισμα, για να το βρει ο τυχερός, όπως στην Πρωτοχρονιά. Οι μελισσοτρόφοι πρωτοβγάζουν τις κυψέλες στο ύπαιθρο, οι κτηνοτρόφοι μετακινούν τα κοπάδια τους από τα χειμαδιά στα ορεινά μέρη, οι Σαρακατσάνοι «αρματώνουν» τα κοπάδια τους με τα κυπροκούδουνα κ.ά.»
Ως έθιμο για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου καθιερώθηκε και ο μπακαλιάρος με σκορδαλιά. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, η Εκκλησία επέτρεπε στους πιστούς να φάνε ψάρι μόνο δύο φορές, του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων.
Η ιστορία του μπακαλιάρου ξεκινάει με την εποχή των Βίκινγκς, όπου πρωτοεμφανίστηκε σαν εμπορικό προϊόν περί το 800 μ.Χ. Μάλιστα, λέγεται ότι κυνηγώντας βακαλάους, οι Βίκινγκς ανακάλυψαν κατά λάθος το «νέο κόσμο».
Πρώτοι τον πάστωσαν οι Βάσκοι, που ξεκίνησαν το εμπόριο του μπακαλιάρου από το Μεσαίωνα και τον ονόμασαν «ψάρι του βουνού», ενώ στη χώρα μας, ήρθε τον 15ο αιώνα και στο ελληνικό τραπέζι μπήκε κατά τη διάρκεια της σαρακοστιανής νηστείας.
Με εξαίρεση τα νησιά, όπου υπήρχε πάντα φρέσκο ψάρι, στην υπόλοιπη Ελλάδα ο παστός μπακαλιάρος ήταν η φθηνή και εύκολη λύση.
Ιστορικά, εκείνοι που έστελναν στην Ελλάδα μεγάλες ποσότητες μπακαλιάρου ήταν οι Άγγλοι, οι οποίοι τον αντάλλασσαν με σταφίδες.
Πηγή:iefimerida.gr 

Παρασκευή 20 Μαρτίου 2015

Ολική έκλειψη Ηλίου: Πώς θα παρακολουθήσουμε το φαινόμενο στην Ελλάδα


Με ένα από τα σπάνια και πιο ενδιαφέροντα φαινόμενα της φύσης θα υποδεχτούμε την έλευση της φετινής εαρινής περιόδου: μία ολική έκλειψη Ηλίου, το μεσημέρι της Παρασκευής 20 Μαρτίου, περίπου 13 ώρες πριν από την Εαρινή Ισημερία.

Η σκιά της Σελήνης θα καλύψει πλήρως τον ηλιακό δίσκο, λίγο πριν από τις 12:00 της Παρασκευής, όμως ελάχιστοι θα είναι οι τυχεροί κάτοικοι της Ευρώπης, οι οποίοι θα είναι σε θέση να δουν το φαινόμενο σε όλο του το μεγαλείο. Η έκλειψη θα γίνει ορατή ως ολική για περίπου δυόμιση λεπτά, μόνο από τις Νήσους Φερόες, ανάμεσα στη Βρετανία και την Ισλανδία, και από το αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ στην Αρκτική.
Νοτιότερα, το φαινόμενο θα είναι ορατό ως μερική έκλειψη. Στη χώρα μας συγκεκριμένα, θα δούμε το ήμισυ σχεδόν του ηλιακού δίσκου να καλύπτεται από τη Σελήνη. Κατά προσέγγιση, οι ώρες κατά τις οποίες το φαινόμενο θα είναι ορατό από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, είναι οι εξής:
Αθήνα
Έναρξη μερικής έκλειψης: 10:40
Μέγιστο έκλειψης: 11:44
Τέλος μερικής έκλειψης: 12:50
Θεσσαλονίκη
Έναρξη μερικής έκλειψης: 10:40
Μέγιστο έκλειψης: 11:46
Τέλος μερικής έκλειψης: 12:55
Πάτρα
Έναρξη μερικής έκλειψης: 10:36
Μέγιστο έκλειψης: 11:41
Τέλος μερικής έκλειψης: 12:48
Ηράκλειο
Έναρξη μερικής έκλειψης: 10:43
Μέγιστο έκλειψης: 11:43
Τέλος μερικής έκλειψης: 12:45
Η παρατήρηση της έκλειψης θα πρέπει να γίνει μόνο με ηλιακά φίλτρα ή ειδικά γυαλιά ηλίου, τα οποία κυκλοφορούν στο εμπόριο από εξειδικευμένα καταστήματα. Τα γυαλιά αυτά προστατεύουν 100% από όλες τις επικίνδυνες ακτινοβολίες, παρέχοντας απόλυτη ασφάλεια στην παρατήρηση του φαινομένου. Οι επιστήμονες, επίσης, προειδοποιούν ότι θα πρέπει να αποφεύγονται πρακτικές που ακολουθούσαν ορισμένοι στο παρελθόν, όπως καπνισμένα γυαλιά, μαυρισμένα φωτογραφικά φιλμ, CD κ.λ.π., καθώς δεν παρέχουν την κατάλληλη προστασία.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δείξουν οι γονείς που έχουν μωρά. Οι ειδικοί συνιστούν να τα κρατήσουν μέσα στο σπίτι καθ’ όλη τη διάρκεια της έκλειψης, καθώς (ειδικά κατά τη μεταφορά τους με καροτσάκια ή την παραμονή τους στα πορτ-μπεμπέ όπου βρίσκονται ξαπλωμένα) είναι δύσκολο να τα ελέγχουν για να μη σηκώσουν τα μάτια τους στον ουρανό έστω και για λίγα δευτερόλεπτα!
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι η τελευταία ολική έκλειψη Ηλίου πραγματοποιήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2013. Για την επόμενη, η οποία θα είναι ορατή από την Ευρώπη, οι κάτοικοι της Γηραιάς Ηπείρου θα πρέπει να περιμένουν έντεκα χρόνια, καθώς θα πραγματοποιηθεί στις 12 Αυγούστου 2026. Πηγή : News.gr

Τετάρτη 18 Μαρτίου 2015

Το ανθρώπινο Σώμα

Διαδραστική παρουσίαση : Σκελετικού και Μυϊκού Συστήματος

Περιήγηση - Παιχνίδι : Το Σκελετικό Σύστημα
(χρειάζεται Adobe shockwave player)


Πηγή:Ψηφιακή τάξη

Το ταξίδι του Οδυσσέα

Ένα καταπληκτικό διαδραστικό εκπαιδευτικό - ιστορικό παιχνίδι για τους μαθητές της Α΄τάξης δημοτικού από τον εκπαιδευτικό Μανδηλαρά Φίλιππο.
 Το ταξίδι του Οδυσσέα


Τετάρτη 11 Μαρτίου 2015

Κατεβάστε λίστα εικονικών περιηγήσεων σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό.

Εικονική περιήγηση στην αρχαία Μίλητο: http://www.ime.gr/choros/miletus/360vr/gr/index.html?hs=4
Εικονική περιήγηση στην Ακρόπολη: http://acropolis-virtualtour.gr/acropolisTour.html
Εικονική περιήγηση στην αρχαία Ολυμπία: http://www.fhw.gr/olympics/ancient/gr/3d.html
Εικονική περιήγηση στις Μυκήνες:http://www.stoa.org/metis/cgi-bin/qtvr?site=mycenae
Εικονική περιήγηση στο Ναύπλιο:www.nafplio-tour.gr/
Εικονική περιήγηση στον Δίον:www.ancientdion.org/
Εικονική περιήγηση στο μουσείο Κυκλαδικής τέχνης: http://www.cycladic.gr/frontoffice/portal.asp?clang=0&cnode=8&cpage=NODE
Εικονική περιήγηση στο μουσείο της Ακρόπολης:http://www.googleartproject.com/collection/acropolis-museum/museumview/.
Εικονική περιήγηση στο μουσείο Μπενάκη:http://www.benaki.gr/?id=4020201&lang=gr.
Εικονική περιήγηση στο μακεδονικό μουσείο σύγχρονης τέχνης:http://www.mmca.org.gr/museumst/ie2/virtual_museum.php
Εικονική περιήγηση στο μουσείο σύγχρονης τέχνης στην Άνδρο:http://www.moca-andros.gr/Default.aspx?tabid=68&language=el-GR
Εικονική περιήγηση στο μουσείο καπνού στην Καβάλα:http://www.tobaccomuseum.gr/
Εικονική περιήγηση στην Έφεσο:http://sailturkey.com/panoramas/ephesus/
Εικονική περιήγηση στο Λούβρο: http://www.louvre.fr/
Εικονική περιήγηση στο μουσείο Βαν Γκογκ: http://amsterdam.arounder.com/en/museums/van-gogh-museum.
Εικονική περιήγηση στην Πομπηία: https://maps.google.com/maps?f=q&source=s_q&hl=en&geocode=&q=pompeii,+italy+ruins&sll=40.716428,14.537315&sspn=0.061672,0.132351&ie=UTF8&hq=pompeii,+italy+ruins&hnear=&ll=40.748902,14.484834&spn=0,359.991728&t=h&z=17&layer=c&cbll=40.748902,14.484834&panoid=1e-bu_kis-dL1BnVGZhDdw&cbp=12,209.48,,0,7.63
Εικονική περιήγηση στο Βατικανό: http://vatican.arounder.com/
Περιήγηση σε μουσεία όλου του κόσμου με το google art project:http://www.googleartproject.com/

Κυριακή 1 Μαρτίου 2015

Η Κυρά Σαρακοστή

   Το έθιμο της Κυρά Σαρακοστής το συναντούσαμε σε όλο τον ελλαδικό χώρο με διάφορες παραλλαγές. Σε όλες τις περιπτώσεις πάντως, χρησιμοποιούνταν ως ιδιότυπο ημερολόγιο που μετρούσε τις εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. 
Η κυρά Σαρακοστή στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Απεικόνιζε μια γυναίκα με σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, χωρίς στόμα, λόγω νηστείας, και με εφτά πόδια που αναπαριστούσαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες βδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο, έκοβαν και το τελευταίο πόδι. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα, και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι. Σε κάποιες περιοχές το έβδομο «πόδι» τοποθετούνταν στο ψωμί της Ανάστασης. Και πάλι έφερνε γούρι σε όποιου την φέτα βρισκόταν το διπλωμένο χάρτινο «πόδι» της Κυρά Σαρακοστής.
Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί, αλλά από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό. Η διαδικασία ήταν κι εδώ η ίδια όπως και με την χάρτινη. 
Μια τρίτη παραλλαγή του εθίμου θέλει την Κυρά Σαρακοστή φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα. 
Σημαντική διαφορά από τις υπόλοιπες έχει η Κυρά Σαρακοστή που έφτιαχναν στον Πόντο. Εκεί κρέμαγαν από το ταβάνι μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που πάνω του είχαν καρφωμένα εφτά φτερά κότας. Κι εδώ κάθε βδομάδα αφαιρούσαν ένα φτερό κι έτσι μέτραγαν το χρόνο μέχρι την Ανάσταση. Αυτό το «ημερολόγιο» το ονόμαζαν Κουκουρά.

Για το έθιμο της Κυρά Σαρακοστής έχουν γραφτεί και οι παρακάτω στίχοι:
Την κυρά Σαρακοστή
Που’ ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.

Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν ένα τη βδομάδα
μέχρι να ’ρθει η Πασχαλιά.